vrijdag 7 oktober 2016

Anderstalig onderwijs in Belgie

In de week van het Nederlands mag er ook aandacht zijn voor andere talen. VIW krijgt dagelijks contact met expats of migranten van Belgie die kinderen hebben die nog nooit of maar enkele maanden in Belgie gewoond hebben. Deze kinderen krijgen een lokaal of internationaal onderwijs, onderwijs in een andere taal dan Belgie rijk is. In het beste geval gaan ze naar Lycee Francais, zodat ze het Frans als onderwijstaal gewend zijn. In het andere geval gaan ze naar een Engelstalige Internationale school of bilingua, in het geval van Argentinie, en zijn deze kinderen vooral het Engels als onderwijstaal machtig. Een Nederlandstalig onderwijs in het buitenland is bijna onbestaand, buiten (in Argentinie) de knikkerschool in de vrije tijd. 
Het leven neemt soms onverwachte wendingen. Als deze kinderen terug naar Belgie gaan voor het secundair, is het Nederlands weer een nieuwe schooltaal voor hen. In het Franstalig Belgie, kunnen de Franstalige kinderen zonder probleem aan de slag. Wat gebeurt er met universitaire opleidingen of Hoge School richtingen? Kunnen de Belgische kinderen van het buitenland daar terecht in een andere taal dan het Nederlands of het Frans?

Het aantal Engelstalige scholen in België is in vijf jaar tijd met 50 procent gegroeid. Dat blijkt uit cijfers van de International School Consultancy Group (ISC), waarover De Tijd bericht. Midden 2010 waren er nog maar 30 kleuter-, basis- of secundaire scholen die volledig of grotendeels in het Engels les gaven. Nu zijn het er al 45. Het aantal leerlingen groeit mee: bijna 25.000 nu tegenover iets meer dan 18.000 in 2010.
De forse opmars van het internationaal onderwijs is deels te danken aan een nieuwe generatie scholen, die er zijn gekomen op initiatief van het bedrijfsleven. In Gent bijvoorbeeld staan Barco, Volvo en het biotechinstituut VIB aan de wieg. In Leuven waren het onderzoeksinstituut Imec en datzelfde VIB de voortrekkers.
Voor de bedrijven is de directe nabijheid van internationaal onderwijs een must om expats met kinderen hierheen te kunnen halen. De lokale overheden springen mee op de kar, want internationaal onderwijs is een troef om bedrijven in de regio te houden.

In Nederland zien we de volgende cijfers: 

  • 66% van de masteropleidingen aan de universiteiten wordt volledig in het Engels gegeven
  • Bacheloropleiding aan de universiteiten wordt 18% volledig in het Engels gegeven
  • Hogescholen: masteropleiding 25% in het Engels
  • Hogeschool: bacheloropleiding 6% in het Engels


In Vlaanderen is dit op universitair niveau ongeveer 22% (anderstalige masteropleiding). Het grote verschil met Nederland, is dat Vlaanderen tot 2012 verbood om een anderstalig onderwijs aan te bieden. Nu is de regelgeving minder streng. 30 bacheloropleidingen van de 180 studiepunten mogen in een andere taal gegeven worden. Eindelijk een verrijking van ons Nederlandstalig onderwijs. Ook masters mogen nu volledig in het Engels worden gegeven op voorwaarde dat een andere universiteit in Vlaanderen dezelfde studie grotendeels in het Nederlands aanbiedt. Reinhild Vandekerckhove, voorzitter van de Raad Taalkunde aan de universiteit Antwerpen wil geen kruistocht tegen het Engels, wel een pleidooi dat het Nederlands onderwijs ook zijn nut heeft. 'Wij zien het belang van het Engels als internationale wetenschappelijke publicatietaal en het belang van het Engels voor de internationalisering van het Hoger Onderwijs. Maar dat volledige opleidingen zomaar verengelsen, vinden wij wel een punt van zorg.' 

Vaak gebeurt het niet om weldoordachte redenen, maar vanuit commerciële overwegingen. Als het Engels vakinhoudelijk belangrijk is en de afgestudeerden in een internationale context gaan functioneren, hebben wij er geen problemen mee dat de opleiding in het Engels is. Wat we echter zien is dat veel studenten nu in het Engels worden opgeleid, terwijl ze nadien in Nederland of Vlaanderen in een Nederlandstalige maatschappij moeten functioneren. Het gevolg is dat zij hun eigen vakterminologie niet meer kennen in het Nederlands en daarover niet kunnen communiceren in het Nederlands. Daar vragen wij aandacht voor. Wij vinden het een democratisch principe dat mensen over hun eigen vakgebied kunnen communiceren voor de maatschappij die daar belang bij heeft.’
Toch is er een zinnig pleidooi voor het Engels, of anderstalig Hoger Onderwijs in Belgie:

  • Belgen die in het buitenland vertoefden, kinderen die terug in Belgie willen komen studeren, het is geen kleine groep. Stoot deze studenten niet af zodat ze naar het buitenland verder gaan studeren, zodat Belgie voor hen helemaal wereldvreemd wordt. 
  • Als het Nederlandstalig buitenlands onderwijs voor België of Vlaanderen, niet belangrijk genoeg is, hou er dan rekening mee dat de (steeds groeiende groep) van jonge gezinnen die het een paar jaar in het buitenland hun grenzen willen verleggen, terugkomen met kinderen die geen Nederlands hebben gehad als schooltaal.
  • Het Nederlands in het Hoge Onderwijs is belangrijk, zeker als je wil verhinderen dat je beroepstaal totaal verengelst. En het Nederlands als fait-divers taal vervalt. Maar daar zijn andere middelen voor : een structureel belangrijk wetenschappelijk-economisch-sociaal platform on in het Nederlands te publiceren oa.

Reinhild Vandekerckhove:
Instellingen in het hoger onderwijs zouden werk moeten maken van een weldoordacht talenbeleid, met een duidelijke rol en positie voor het Nederlands. Vandekerckhove: ‘Wij vinden het een goed idee om meertaligheid in studies in te bouwen. Ga niet blind voor het Engels, maar heb ook aandacht voor Frans en Duits en geef het Nederlands daarin een goede positie.’
De Raad doet nog een paar concrete aanbevelingen: alle bestaande wetenschappelijke kennis moet ook in het Nederlands beschikbaar zijn, en Nederlandstalig onderzoek van hoge kwaliteit moet dezelfde waardering krijgen als Engelstalig kwalitatief hoogstaand onderzoek.
Het adviesrapport en de aanbevelingen worden de komende tijd onder de aandacht gebracht van universiteiten en hogescholen in Nederland en Vlaanderen en hun vertegenwoordigers. In Nederland voert een commissie van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen (KNAW) momenteel een verkenning uit naar taalbeleid in het hoger onderwijs. De Vlaamse Onderwijsraad is met een soortgelijk traject bezig. De visie van de Raad kan deze verkenningen versterken.  
De citaten van Reinhild Vandekerckhove zijn gedeeltelijk afkomstig uit een interview dat zij aan VRT Radio 1 gaf. 

Geen opmerkingen:

Een reactie posten